Predsjednik Stevandić obratio se na okruglom stolu u Moskvi posvećenom 28. godišnjici vojne agresije NATO-a na Republiku Srpsku
Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske dr Nenad Stevandić rekao je da poruka iz Republike Srpske, koja je prva istrpjela bombardovanje osiromašenim uranijumom od NATO-a 1995. godine, jeste neophodnost vraćanja u tokove međunarodnog prava i postojanje međunarodnog javnog poretka i da Ujedinjene nacije ne smiju biti ničiji instrument bilo kojeg političkog bloka niti geopolitičke finansijske institucije kao što su danas.
„Moramo se izboriti za pravednije društvo u kojem će velike zemlje da podijele tu vrstu odgovornosti da se dođe do rješenja koje će imati svoj pravni karakter i koja će zabraniti upotrebu i nuklearnog i oružja sa osiromašenim uranijumom, koji ostavlja trajne posljedice“, rekao je Stevandić u video-obraćanju učesnicima okruglog stola posvećenog 28 godina od vojne agresije NATO-a na Srpsku, koji se održava u Moskvi u organizaciji Ruskog istorijskog društva.
On je naglasio da je potrebno i spriječiti buduće zavjere ćutanja i licemjerstvo međunarodne zajednice oličene u zemljama Zapada, koje neće da priznaju i plate za zlo koje su učinili na teritoriji bombardovanoj osiromašenim uranijumom.
Stevandić je ocijenio kao poražavajući manjak dejstva UN, nepoštovanje rezolucija i dogovora o nuklearnom oružju, što takođe stvara buduće katastrofe koje će uništiti živote onih koji nisu još ni rođeni i koji će trpjeti postupke neodgovornih vlada.
On je naveo da se u proizvodnji vojnih sredstava vodi jedino računa da budu što ubojitiji i razorniji i da su njihove tehničke karakteristike takve da nanose štetu ljudima i zemlji, te ostaju i poslije sukoba, uništavajući i dalje ljudske živote i ekologiju.
„Najočitiji je primjer upotreba osiromašenog uranijuma koji je korišten u bombardovanju Republike Srpske od NATO-a 1995. godine i bombardovanja Srbije, odnosno tadašnje SRJ 1999. godine. Mnogo godina poslije nađen je plutonijum 239, uranijum 236 i ti najtoksičniji elementi su prisutni u zemlji, ali i u krvi onih koji su oboljeli od najtežih oblika karcinoma“, rekao je Stevandić.
On se osvrnuo na primjer Italije, odnosno italijanske javnosti, koja se usprotivila zavjeri ćutanja i gdje su njihovi advokati već naplatili stotine miliona evra od države zbog toga što su NATO vojnici iz italijanskog kontingenta oboljeli od teških malignih bolesti, od kojih su neki i preminuli.
„Medicinski dokazi su nepobitni, ali u ovom vremenu sumraka međunarodnog prava nemamo mogućnost da, u multipolarnoj razmjeni mišljenja i argumenata, oni koji su krivi za izazivanja tolikih vrsta bolesti toga zla - odgovaraju za svoje postupke“, naglasio je Stevandić.
On je dodao da njihovi postupci ubijaju i onu djecu koja još nisu rođena, koja će biti eventualno zaražena radioaktivnim elementima uranijumom, tricijumom, plutonijumom, koja su rezultat dejstva minucije sa osiromašenim radioaktivnim uranijumom.
„Moram priznati i da su Savjet Evrope, kao i još neke organizacije, nakon 1999. godine odlučile da zabrane municiju sa osiromašenim uranijumom, međutim Velika Britanija je izašla iz Savjeta Evrope i upravo je podatak da ona isporučuje takvu municiju na teritoriju Ukrajine“, naveo je Stevandić, dodajući da je to velika podlost, ali i veliki znak da je međunarodno javno pravo u velikoj krizi.
On je rekao da je nevjerovatno to da se do najsitnijih detalja pravi regulativa koja se tiče izgradnje energetskih objekata, gdje ne mogu da se dobiju ekološke dozvole radi dejstva takvog objekta na životnu sredinu, a da se tako olako upotrijebi osiromašeni uranijum koji jednim bombardovanjem ostavlja posljedice u narednih 5.000 godina.
Ovaj okrugli sto se održava u Domu Ruskog istorijskog društva, gdje će biti otvorena izložba posvećena tragičnim događajima u Republici Srpskoj.
Republika Srpska 9. septembra obilježava Dan sjećanja na žrtve NATO bombardovanja koje su snage Alijanse izvršile od 30. avgusta do 14. septembra 1995. godine na teritoriji BiH bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN.
Tokom NATO operacije Namjerna sila poginulo je 46, a ranjeno najmanje 98 pripadnika Vojske Republike Srpske, te pet pripadnika radne obaveze, podaci su Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i nestalih lica. U NATO bombardovanju Republike Srpske poginulo je najmanje sedam civila, dok je najmanje 21 civil ranjen.
Snage NATO-a bacile su na Republiku Srpsku ukupno 1.026 bombi, među kojima je 13 krstarećih raketa tipa tomahavk, dok je ukupna težina bačenog eksploziva iznosila oko 10.000 tona.
Zvaničan razlog za bombardovanje Republike Srpske bilo je granatiranje sarajevske pijace Markale 28. avgusta 1995. godine, kada je Unprofor bez dokaza odmah za to optužio Vojsku Republike Srpske.
Inicijativa za obilježavanje Dana sjećanja na žrtve NATO bombardovanja pokrenuta je u Andrićgradu 26. avgusta 2018. godine na prijedlog Novinske agencije Republike Srpske