PITANJE:
Narodni poslanik Milan Švraka, Klub poslanika PDP postavio je na Jedanaestoj sjednici održanoj 6. aprila 2016. godine
POSLANIČKO PITANJE
MINISTARSTVO RADA I BORAČKO-INVALIDSKE ZAŠTITE
Da li je moguće u Republici Srpskoj da dođe do izjednačavanja invalida rada sa jednom od kategorija sa RVI i civilni žrtava rata?
ODGOVOR:
Broj: 16-04/4-011-20/2016
Banja Luka, 22.04.2016. godine
NARODNA SKUPŠTINA
REPUBLIKE SRPSKE
Predmet: Odgovor na poslaničko pitanje
Narodni poslanik Milan Švraka, Klub poslanika PDP, postavio je na Jedanaestoj sjednici, 6. aprila 2016. godine sljedeće poslaničko pitanje:
„Da li je moguće u Republici Srpskoj da dođe do izjednačavanja invalida rada sa jednom od kategorija sa RVI i civilnim žrtvama rata?“
U skladu sa članom 82. Poslovnika o radu Vlade Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 10/09), kao i članom 264. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 31/11), dajemo sljedeći
ODGOVOR
„Iako nije precizno definisan, pod pojmom „invalid rada“ može se smatrati osiguranik u obaveznom osiguranju kome se utvrdi da je, zbog trajnih promjena u zdravstvenom stanju koje se ne mogu otkloniti liječenjem ili medicinskom rehabilitacijom, nastalo smanjenje ili gubitak sposobnosti za rad na radnom mjestu odnosno poslu koji je obavljao na dan ocjene radne sposobnosti ili koji je obavljao prije prestanka osiguranja. Prava ovih lica uređena su Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 134/11, 82/13 i 103/15), a to su za slučaj smanjene radne sposobnosti pravo na raspoređivanje na drugo radno mjesto, pravo na prekvalifikaciju i dokvalifikaciju i pravo na novčane naknade, a za slučaj gubitka radne sposobnosti pravo na invalidsku penziju. Prava po osnovu smanjene radne sposobnosti obezbjeđuje poslodavac, a pravo na invalidsku penziju Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske. Obim prava zavisi od dužine penzijskog staža osiguranika, visine plata i osnovica osiguranja na koje je plaćen doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, kao i od uzroka invalidnosti. Osiguranici kod kojih je utvrđen gubitak radne sposobnosti i kod kojih je uzrok invalidnosti povreda na radu, imaju pravo na invalidsku penziju koja se određuje za maksimalan penzijski staž predviđen Zakonom. Ratni vojni invalidi, kod kojih je utvrđen gubitak radne sposobnosti i kod kojih je uzrok invalidnosti povreda zadobijena za vrijeme vršenja vojne dužnosti u okolnostima oružanih sukoba, kao i bolest tog lica koja je uzročno-posljedično vezana za te okolnosti, imaju pravo na invalidsku penziju koja se određuje od garantovane plate koja je 30% veća od prosječne, a određuje se za maksimalan penzijski staž predviđen Zakonom. Civilne žrtve rata ostvaruju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja kao ostali osiguranici.
Ratni vojni invalidi zajedno sa invalidima - civilnim žrtvama rata su posebna kategorija lica sa invaliditetom u Republici Srpskoj s obzirom na uzrok nastanka invaliditeta, koji je u vezi sa ratnim dejstvima na teritoriji Republike Hrvatske i Bosne i Hercegovine u periodu od 1991. do 1995. godine. Procenat i kategorija invaliditeta i prava po tom osnovu, utvrđuju u skladu sa propisima iz oblasti boračko-invalidske zaštite i propisima iz oblasti zaštite civilnih žrtava. Sistem i model zaštite ove kategorije invalidnih lica najviše je usmjeren na obezbjeđivanje mjesečnih novčanih primanja.
Prava vojnih invalida i postupak za njihovo priznavanje utvrđena su Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 134/11, 9/12 i 40/12). Prava invalida – civilnih žrtava rata utvrđena su Zakonom o zaštiti civilnih žrtava rata - Prečišćeni tekst („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 24/10).
Prema navedenim propisima, ratni vojni invalidi ostvaruju veće iznose mjesečnih primanja u odnosu na civilne žrtve rata iste kategorije. Razliku u visini primanja između ratnih vojnih invalida i invalida - civilnih žrtava rata, zakonodavac zasniva na različitom stepenu odgovornosti države prema licima koja su zadobila invaliditet, s obzirom da država ima veću odgovornost prema licima koje je mobilisala i koja su invaliditet zadobila vršeći vojne dužnosti, u odnosu na lica koja su pod ratnim okolnostima invaliditet zadobili kao civili.
Na osnovu iznesenog, može se konstatovati da izjednačavanje različitih kategorija invalida u pogledu obima prava, nije realno s obzirom na različite osnove za ostvarivanje prava, različite osigurane rizike, kao i različite uzroke nastanka invalidnosti. Navedena konstatacija ne znači, da u okviru sistema socijalne zaštite, ne treba razmišljati o pomoći svim kategorijama invalida prema njihovim potrebama, a u skladu sa ekonomskim mogućnostima društva.
MINISTAR
Milenko Savanović