110/15
23.12.2015
Na osnovu člana 70. stav 1. tačka 2. Ustava Republike Srpske, čl. 182. i 184. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 31/11), Narodna skupština Republike Srpske na Petnaestoj posebnoj sjednici, održanoj 23. decembra 2015. godine, donijela je sljedeću
R E Z O L U C I J U
O PROTIVLjENjU AKTIVNOSTIMA IZGRADNjE ODLAGALIŠTA OTPADA NISKE I SREDNjE RADIOAKTIVNOSTI U OPŠTINI DVOR, REPUBLIKA HRVATSKA
- Narodna skupština Republike Srpske je upoznata da je Hrvatski sabor, na sjednici održanoj 17. oktobra 2014. godine, donio Strategiju zbrinjavanja radioaktivnog otpada, iskorištenih izvora i istrošenog nuklearnog goriva („Narodne novine“, broj 125/14), kojom je određeno da će se, u skladu sa važećim propisima Republike Hrvatske, donijeti Nacionalni program, kojim će biti definisano zbrinjavanje radioaktivnog otpada i istrošenog nuklearnog goriva, te da će se odrediti i tačna lokacija za izgradnju objekta za odlaganje i skladištenje radioaktivnog otpada i istrošenog nuklearnog goriva.
- Narodna skupština Republike Srpske sa zabrinutošću konstatuje da je lokacija Trgovska gora, Opština Dvor, predviđena od Republike Hrvatske za aktivnosti odlaganja radioaktivnog otpada, udaljena manje od 3 km od granice Hrvatske sa Bosnom i Hercegovinom, odnosno od Opštine Novi Grad, te s obzirom na činjenice koje proizlaze iz dostupne dokumentacije i postojeće literature, ukazuje na sljedeće:
- da se lokacija predviđena za ove aktivnosti nalazi na središnjem dijelu masiva Trgovske gore, a to područje je ispresijecano vodotokovima čije su podzemne vode vrlo osjetljive jer se lako i brzo mogu zagaditi, te da vodotokovi predstavljaju centralno slivno područje prema rijeci Uni i opštinama Novi Grad, Krupa na Uni, Kozarska Dubica i Kostajnica u Republici Srpskoj, Bosanska Krupa u Federaciji Bosne i Hercegovine i Hrvatska Kostajnica u Republici Hrvatskoj. Drugo slivno područje odvodi vode sa ove lokacije prema rijeci Kupi, te opštinama Bosanska Krupa, Bužim, Velika Kladuša i susjednim hrvatskim opštinama. Potok Žirovac koji protiče područjem predviđenim za odlagalište radioaktivnog i opasnog otpada direktno se ulijeva u rijeku Unu, čija se voda koristi za piće, navodnjavanje zemljišta, kupanje i druge turističke sadržaje, a bila bi ugrožena radiaktivnim i drugim česticama opasnim po život i zdravlje ljudi;
- da je područje Trgovske gore građeno od krečnjaka dolomita sa strmim nagibima i unutrašnjim pukotinama pa su stijene vodopropusne, što dodatno ukazuje da ova lokacija nije prihvatljiva za odlaganje radioaktivnog otpada i istrošenog nuklearnog goriva;
- da se područje Trgovske gore nalazi u 6. i 7. trusnoj zoni sa jakim vertikalnim i horizonatalnim rasjedima, što ukazuje na loše seizmološke karakteristike ovog područja;
- da je za zbrinjavanje radioaktivnog otpada planirano korišćenje infrastrukturnog vojnog objekta, i to na lokaciji Čerkezovac;
- da je navedena lokacija za odlaganje radioaktivnog otpada odabrana na osnovu činjenica da postoji manji broj stanovnika u Opštini Dvor, usljed migracije stanovništva u prethodnim ratnim dešavanjima;
- da efekti po zdravlje od izloženosti zračenju mogu biti deterministički – koji se javljaju ubrzo nakon izlaganja ili stohastički – koji se očituju neko vrijeme, a najčešće mnogo godina nakon izlaganja. Deterministički efekti koji uzrokuju akutne zdravstvene efekte uzrokovane izloženosti visokim nivoima radijacije za posljedicu imaju odumiranje velikog broja ćelija ili gubitak njihove sposobnosti da se regenerišu. Ekstremne doze zračenja cijelog tijela u kratkom periodu mogu izazvati brojna oštećenja unutrašnjih organa i tkiva tijela koje imaju vitalne funkcije, što bi za posljedicu imalo prestanak funkcionisanja i smrt, koja može uslijediti za nekoliko dana ili sedmica. Stohastički efekti dovode do modifikovanja ćelije koje se mogu, nakon dužeg procesa, razviti u ćelije karcinoma. Ovi efekti se obično pojavljuju mnogo godina nakon izloženosti. Vjerovatnoća nastanka karcinomatozne promjene ili genetska predispozicija nakon izlaganja radijaciji pretpostavlja se da su proporcionalnog nivoa izloženosti i mogu se prenijeti na potomke tog lica.
- Narodna skupština Republike Srpske ukazuje da do sada nije zabilježen nijedan slučaj izgradnje odlagališta radioaktivnog otpada na granici sa drugom državom koja nema izgrađene nuklearne objekte, te izražava zabrinutost što nisu vršena terenska ispitivanja, već je potencijalna lokacija odabrana samo na osnovu postojećih literarnih podataka.
- Imajući u vidu činjenice navedene u t. 1. do 3. ove rezolucije, Narodna skupština Republike Srpske izražava protivljenje izgradnji odlagališta radioaktivnog otpada na lokaciji Trgovske gore i traži od nadležnih organa u Republici Hrvatskoj preduzimanje aktivnosti radi obustavljanja od primjene usvojenog Prostornog plana Opštine Dvor, Republika Hrvatska i Strategije zbrinjavanja radioaktivnog otpada, iskorištenih izvora i istrošenog nuklearnog goriva, u dijelu koji se odnosi na lokaciju Trgovska gora na kojoj je predviđena izgradnja odlagališta otpada niske i srednje radioaktivnosti.
- Narodna skupština Republike Srpske poziva Parlamentarnu skupštinu Bosne i Hercegovine da preduzme sve aktivnosti na donošenju posebne rezolucije na nivou Bosne i Hercegovine, kojom će se utvrditi politika, kao i smjernice za njeno sprovođenje, radi obustavljanja aktivnosti izgradnje odlagališta otpada niske i srednje radioaktivnosti u Opštini Dvor, Republika Hrvatska.
- Narodna skupština Republike Srpske poziva nadležne organe u Republici Srpskoj i Federaciji Bosne i Hercegovine, kao i Predsjedništvo Bosne i Hercegovine, Savjet ministara Bosne i Hercegovine i Državnu regulatornu agenciju za radijacijsku i nuklearnu sigurnost, da preduzmu sve aktivnosti u okvirima svojih nadležnosti, u cilju zaštite interesa Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, kao i zaštite bezbjednosti i zdravlja svojih građana.
Broj: 02/1-021-1672/15 Po ovlaštenju
Datum: 23. decembar 2015. godine Predsjednika Narodne skupštine
dr Nenad Stevandić