Predsjednik Čubrilović u intervjuu za „Glas Srpske“, Srpsko jedinstvo ključni uslov za ustavne promjene

 Donošenje Ustava Republike Srpske, 28. februara 1992. godine, bio je hrabar i vizionarski korak srpskih poslanika u tadašnjoj Skupštini SR BiH, kojim su udareni temelji Srpske, na kojima i danas stojimo, a ustavne promjene koje se nagovještavaju moraju biti plod dogovora i konsenzusa.

Poručio je to u intervjuu za “Glas Srpske” predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović povodom obilježavanja 27 godina od usvajanja prvog Ustava Srpske.

Pristupiti tom poslu, u to vrijeme, kaže, bio je veoma hrabar korak, koji je napravljen svega nekoliko mjeseci nakon osnivanja Skupštine srpskog naroda u BiH, čime je označeno stvaranje Srpske.

- Time su postavljeni temelji njenog ustavnog i pravnog sistema na kojima stojimo i opstajemo sve ove godine. Jer, kuća je čvrsta koliko joj je čvrst temelj. Ustav je uspostavio i potvrdio Republiku Srpsku u kojoj su građani ravnopravni i slobodni. Uloga Narodne skupštine u osnivanju Republike Srpske bila je ključna i odlučujuća. Od donošenja Deklaracije o proglašenju Republike srpskog naroda u BiH, pa sve do izbora i konstituisanja organa i institucija, ustanovljenih prvim Ustavom, obavljala je i funkcije svih državnih organa u Republici. Skupština se, od tada do danas, stalno bori za očuvanje Srpske, a tako će biti i u budućnosti - rekao je Čubrilović.

GLAS: Ustav garantuje očuvanje i zaštitu ustavnopravnog poretka Srpske. Da li ste zadovoljni poštivanjem tog najvišeg pravnog akta?

ČUBRILOVIĆ: Ustav je neophodno stalno čuvati, jer je konstantno izložen napadima, te pokušajima potpunih i suštinskih izmjena. Prvi Ustav je preživio i intervencije visokih predstavnika koji su često na Ustav djelovali nametnutim amandmanima. Iako su mimo političke volje Republike Srpske intervenisali u izmjenama našeg najvišeg pravnog akta, time su uradili i nešto drugo - priznali su kontinuitet Ustava od 1992. godine do danas, a time i postojanje Srpske od te godine, odnosno postojanje Republike Srpske prije potpisivanja Dejtonskog sporazuma, o čemu stalno imamo sporenja kada dođe 9. januar i obilježavanje Dana Republike. Ustav je mijenjan i dopunjavan 17 puta i doneseno je više od 120 amandmana. Ustav je garancija očuvanja ustavnopravnog poretka i identiteta Republike Srpske.

GLAS: U posljednje vrijeme se sve češće spominje da će Srpska dobiti novi Ustav. Da li je došlo vrijeme za to?

ČUBRILOVIĆ: Za ulazak u ustavne promjene potrebna je šira saglasnost političkih partija. Ustav nije nešto što se često i sa malim razlozima mijenja. Ako se postigne visok stepen saglasnosti i u redovima pozicije i opozicije, trebalo bi tome pristupiti.

GLAS: Očekujete li tu saglasnost?

ČUBRILOVIĆ: Mislim da u sadašnjem stanju nema nikakih problema da se tome pristupi. Političke stranke sa sjedištem u Republici Srpskoj su potpuno svjesne te situacije i spremne da to urade. A to je i naša obaveza nakon članstva BiH u Savjetu Evrope.

GLAS: Nacrtom amandmana na Ustav prije više od decenije, koji su na kraju zaustavljeni, bilo je predviđeno da se iz Ustava, između ostalog, briše smrtna kazna i da Banjaluka bude upisana kao glavni grad? Da li ste saglasni sa tim?

ČUBRILOVIĆ: Klub Bošnjaka u Vijeću naroda od 2012. godine blokira donošenje 29 amandmana na Ustav, među kojima je i onaj kojim glavni grad nije Sarajevo, nego Banjaluka, te amandman kojim se ukida smrtna kazna. Tu je još i amandman kojim se zabranjuje diskriminacija, kojim se garantuje pravo na slobodu i bezbjednost ličnosti, obezbjeđuje pravo na pravično suđenje i tako dalje. Duže vrijeme je prisutna obaveza da smrtna kazna bude izbrisana iz Ustava, a Banjaluka je de fakto glavni grad, iako u Ustavu piše nešto drugo. To su svakako razlozi zbog kojih treba da dođe do promjene Ustava, ali ponavljam da je za to potrebna politička saglasnost u velikom stepenu.

GLAS: Zeleno svjetlo za promjenu Ustava, pod uslovom da prođe u parlamentu, mora dati i Vijeće naroda, a pojedinci su spominjali da je potrebno da i ta institucija doživi određene promjene da se ne bi zloupotrebljavao mehanizam vitalnog nacionalnog interesa, što se dešavalo od strane Kluba Bošnjaka?

ČUBRILOVIĆ: Vijeće naroda Republike Srpske često zloupotrebljava institut vitalnog nacionalnog interesa, posebno od strane Kluba Bošnjaka. S obzirom na to da su tom Vijeću data ovlašćenja, najčešće od strane visokog predstavnika, sva njegova uloga u funkcionisanju političkog sistema Republike Srpske je sporna.

GLAS: Da li ste zadovoljni početkom rada novog saziva parlamenta i ponašanjem poslanika?

ČUBRILOVIĆ: Zadržali smo efikasnost, a to potvrđuju činjenice da smo jedini na vrijeme usvojili budžet i druga važna akta za funkcionisanje Republike. Problema u radu ima. Mnogo vremena trošimo na nepotrebne replike, povrede Poslovnika i krive navode. U parlamentu ne bi trebalo da se vodi neprestana predizborna kampanja jer je to najviši organ vlasti, u kome se odlučuje o važnim pitanjima za građane i funkcionisanje sistema. Treba da se poslanici usmjere ka efikasnijem radu, a manje političkoj promociji, za koju će biti vremena. Parlament treba i mora da ostane kuća demokratije. Imamo pripremljen i program rada za ovu godinu i vjerujem da ćemo ostati najefikasniji parlament u BiH.

GLAS: Kako ocjenjujete političku situaciju u Republici Srpskoj i BiH? Očekujete li skoro formiranje vlasti na zajedničkom nivou?

ČUBRILOVIĆ: Većina u Narodnoj skupštini je veoma čvrsta i stabilna i to garantuje stabilnost svih institucija i cijelog društva, ali povlači i veću odgovornost za odluke koje donosimo. Na drugim nivoima je riječ o matematičkim većinama. Bilo bi dobro da se što prije formira vlast na nivou BiH. Treba više da radimo na stvarima o kojima možemo da nađemo zajednički jezik, a manje na onome o čemu trenutno nemamo jedinstven stav.

GLAS: Jedna od stvari o kojima nema saglasnosti je članstvo BiH u NATO-u, a u FBiH jačaju napori da se zemlja ugura što prije u taj savez. Kako gledate na to i kolika je snaga Rezolucije o vojnoj neutralnosti koju je usvojila Narodna skupština RS?

ČUBRILOVIĆ: Rezolucija je jaka koliko je jaka Republika Srpska. Svi smo, na primjer, za Evropsku uniju i treba da radimo na tome, a stvari o kojima se ne slažemo treba ostaviti budućem vremenu i pratiti šta će se dešavati u okruženju.

GLAS: Nalazite se na čelu DEMOS-a, stranke koja je nedavno osnovana nakon što ste se razišli sa DNS-om. Da li ste zadovoljni podrškom?

ČUBRILOVIĆ: Istina je da sam sa još tri poslanika i predsjednikom Regionalnog odbora Banjaluka isključen iz DNS-a. Veoma je dobar početni uspjeh DEMOS-a jer smo, za veoma kratko vrijeme, formirali veliki broj lokalnih odbora, a uz nas je i veći dio članstva iz prethodne stranke. DEMOS je na dobrom putu. Nadam se da ćemo nastaviti ovim tempom. Bićemo stranka koja će raditi, prvenstveno, za Republiku Srpsku i narod. Svoju snagu ćemo pokazati na lokalnim izborima sljedeće godine.